Buah dada besar ada
pada lelaki dianggap agak lucu dan sangat memalukan dan membuatkan lelaki,
terutama yang masih muda berasa kurang yakin dengan penampilan diri sendiri.
Lelaki tidak sepatut mempunyai buah dada, dada lelaki sepatutnya leper dan
berotot tetapi apabila bahagian ini ‘membengkak’, ia akan membuatkan seseorang
individu itu tidak selesa dengan bentuk badannya. Malah, mereka biasanya
menjadi bahan usikan ahli keluarga atau rakan sebaya. Lebih memalukan jika
puting buah dada jelas kelihatan.
Ia
menyebabkan mereka malu untuk membuka baju di depan rakan lelaki atau terpaksa
memakai singlet (baju dalam) sepanjang masa walaupun ketika bersenam supaya
keadaan yang kurang menyenangkan itu tidak menjadi tumpuan atau mencuri
pandangan orang lain. Dalam kes lebih teruk, ada lelaki membalut dada mereka
dengan kain panjang supaya dada nampak leper.
Masalah
yang meresahkan lelaki ini dipanggil ginekomastia. Dari segi perubatan
ginekomastia ditakrif sebagai pembesaran benigna (tidak merebak) buah dada
lelaki yang boleh berlaku pada semua peringkat umur, termasuk orang tua.
Walaupun
masalah ginekomastia ini lebih kerap dilihat pada lelaki yang sangat gemuk atau
obes. Pun begitu ada juga sebilangan kecil lelaki yang mempunyai buah dada
besar meskipun mereka tidak gemuk; terutama jika mereka melakukan senaman bina
badan seperti angkat berat dan makan makanan protein atau menjalani rawatan
suntikan hormon. Ginekomastia berlaku apabila keseimbangan hormon lelaki
(androgen) dan hormon perempuan (estrogen) terganggu. Setiap orang mempunyai
kedua-dua hormon ini pada keseimbangan tertentu yang memberi bentuk atau sifat
kelelakian atau kewanitaan. Pada lelaki, antara kesan akibat berlebihan hormon
estrogen ialah buah dada menjadi besar atau ginekosmastia. Ia juga mungkin
disebabkan tisu buah dada lelaki menjadi lebih sensitif pada hormon estrogen
walaupun hormon estrogen berada pada tahap biasa, kata Perunding Pembedahan
Plastik dan Kosmetik, Dr Heng Kien Seng.
Ginekomastia boleh berlaku dalam tiga
peringkat iaitu:
# Bayi
dan kanak-kanak – Bayi lelaki memang mempunyai banyak hormon wanita yang
diperoleh daripada ibu (ketika dalam kandungan) dan dianggarkan 60 hingga 90
peratus bayi lelaki mengalami ginekomastia. Bagaimanapun, ibu bapa tidak perlu
bimbang kerana akan hilang atau susut sendiri dalam masa beberapa bulan apabila
bayi semakin besar.
# Akil
baligh – Pada keadaan ini berlaku ketidakseimbangan hormon dan ia juga adalah
perkara normal yang biasanya bermula ketika kanak-kanak lelaki berumur 10 hingga
12 tahun. Saiz buah dada akan susut sendiri secara perlahan-lahan dalam masa
tiga hingga empat tahun. Walaupun boleh berlarutan sehingga selepas berumur 17
tahun tetapi ia jarang berlaku.
#
Pertengahan umur dan lebih tua (melebihi umur 45 tahun) – Ada banyak faktor
yang boleh menyebabkan keadaan ini berlaku pada orang dewasa antaranya
kekurangan hormon androgen (masalah biasa di kalangan lelaki berumur); ada
bahagian badan lain yang menukar hormon androgen kepada estrogen (daripada
hormon lelaki kepada hormon perempuan) atau akibat pengambilan ubat tertentu.
“Biasanya
pembesaran buah dada lelaki berlaku pada dua-dua belah. Namun, ada juga yang
berlaku pada sebelah dada saja. Sehingga kini tiada siapa yang tahu mengapa
keadaan seperti ini boleh berlaku.
“Bagi
lelaki, terutama lelaki muda keadaan ini sangat memalukan khususnya jika buah
dada mereka lebih besar daripada teman wanita mereka. Mereka akan berasa tidak
selesa dan risau dengan penampilan diri khususnya apabila berada di khalayak
ramai,” katanya.
Adakah
ginekomastia masalah biasa? Tiada kajian khusus mengenainya di negara kita
tetapi secara purata ia berlaku antara 25 hingga 60 peratus pada setiap
peringkat yang dibincangkan di atas. Di Amerika Syarikat, ginekomastia adalah
antara punca paling lazim yang menyebabkan lelaki menjalani penilaian saiz buah
dada. Punca Dr Heng berkata, ginekomastia boleh dibahagikan kepada empat
kategori mengikut punca iaitu:
#
Ginekomastia idiopatik – dilahirkan dengan buah dada yang besar dan punca
sebenarnya tidak diketahui. Hampir 25 peratus kes ginekomastia berada dalam
kategori ini.
#
Ginekomastia puberti (baligh) – Walaupun ginekomastia akan hilang dalam masa
tiga atau empat tahun, tetapi 25 peratus kes terus berlarutan sehingga dewasa
dan ini menyebabkan mereka diejek atau diusik.
#
Pseudoginekomastia (ginekomastia palsu) – Dalam kes ini, pembesaran buah dada
bukan disebabkan kehadiran tisu buah dada sebaliknya disebabkan pengumpulan
lemak. Ini biasanya berlaku pada lelaki yang sangat gemuk atau obes (25 peratus).
Mereka juga adalah antara kumpulan yang sangat sensitif dengan penampilan diri.
#
Ginekomastia benar yang disebabkan:
a. Pengambilan sesetengah jenis ubat
seperti ubat penenang, ubat tidur, ubat gastrik, ubat anti kulat, ubat yang
mengandungi hormon estrogen atau mempunyai aktiviti seperti estrogen, ubat yang
merangsang penghasilan estrogen dan ubat yang menyekat penghasilan atau
tindakan hormon androgen.
b. Penyakit – contohnya tumor pada testis (iaitu
bahagian yang menghasilkan hormon androgen) menyebabkan fungsi testis terjejas,
penyakit hati, Sindrom Klinefelter (lelaki mempunyai bahan baka XXY dan bukan
XY seperti lelaki normal), tumor pada kelenjar pituitari, sesetengah jenis
kanser (kanser paru-paru, perut dan buah pinggang); kegagalan buah pinggang,
sindrom kurang sensitif pada androgen atau hipertiroidisme.
c.
Penyalahgunaan dadah seperti heroin dan ganja Malah pengambilan alkohol yang
berlebihan juga dikatakan boleh menyebabkan sesetengah lelaki mengalami masalah
ginekomastia. Namun bagaimana dan kenapa ia hanya terjadi pada golongan
tertentu saja masih menjadi misteri.
Saiz
Besar mana yang dikatakan terlalu besar untuk lelaki? Perkara ini sebenarnya
sangat subjektif, bergantung kepada penerimaan setiap individu. Ada orang tidak
kisah walaupun mempunyai buah dada yang agak besar jika dibandingkan dengan
saiz normal. Sebaliknya ada lelaki yang sangat sensitif dan berasa kurang
selesa apabila buah dadanya dirasakan ‘tidak normal’ dan ‘timbul’ seperti
perempuan.
Namun
menurut Dr Heng, secara umumnya buah dada lelaki dikategorikan sebagai besar
jika garis pusatnya melebihi empat sentimeter (iaitu ukuran daripada hujung ke
hujung bahagian yang ‘bengkak’). Ia boleh dirasa dengan tangan; seperti ada
benjolan yang anjal di bawah puting. Dalam sesetengah kes yang serius, buah
dada lelaki boleh membesar sehingga melendut ke bawah. “Lelaki yang mengalami
ginekomastia bimbang jika ia boleh menyebabkan kanser buah dada. Jangan bimbang
kerana benjolan benigna ginekomastia tidak akan berubah menjadi kanser. Ia
tiada kena mengena dengan kanser. Bahkan ia juga tidak akan menyebabkan masalah
kesihatan lain kecuali ia mungkin menjadi lebih besar dan menimbulkan rasa malu.
“Kebanyakan
yang datang mendapatkan rawatan adalah lelaki muda dalam lingkungan 20-an. Pada
peringkat inilah isu penampilan diri sangat penting dan mempunyai buah dada
besar memang boleh menjejaskan keyakinan mereka untuk berhadapan dengan orang
lain sama, terutama apabila mahu mencari kerja atau pasangan,” katanya.
Benjolan
ginekomastia tidak sama dengan kanser buah dada kerana berasa lembut, anjal dan
berasa sakit apabila dipicit. Sebaliknya benjolan akibat kanser pula keras. Dr
Heng menyarankan supaya lelaki menjalani pemeriksaan mamogram atau biopsi bagi
memastikan pembesaran buah dada mereka bukan disebabkan barah Rawatan Rawatan
untuk ginekomastia tertakluk kepada puncanya tetapi secara umumnya ia terbahagi
kepada dua, iaitu rawatan bukan pembedahan dan pembedahan. Ada banyak kes
ginekomastia tidak memerlukan rawatan seperti yang dialami kanak-kanak atau
remaja akil baligh kerana saiz buah dada mereka akan susut sendiri secara
perlahan-lahan dalam masa beberapa bulan bagi kanak-kanak dan tiga hingga empat
tahun bagi ginekomastia puberti (baligh).
Rawatan
bukan pembedahan adalah untuk ginekomastia yang disebabkan pengambilan ubat,
penyalahgunaan dadah dan pengambilan alkohol secara berlebihan. Bagi
ginekomastia yang berpunca daripada pengambilan ubat atau dadah, buah dada akan
kembali ke saiz asal apabila pengambilan ubat dihentikan. Seandainya ia
berpunca daripada penyakit hati, maka pesakit perlulah menjalani rawatan untuk
merawat penyakitnya terlebih dulu kerana itu yang lebih utama berbanding saiz
buah dada.
Jika
masalah ini disebabkan kegemukan atau obesiti, cara terbaik untuk menanganinya
ialah menurunkan berat badan secara sihat, iaitu melalui amalan pemakanan yang
betul dan bersenam, walaupun mereka boleh menjalani rawatan sedut lemak.
Apabila berat badan berkurang, lemak yang berkumpul pada tisu buah dada juga
akan hilang secara perlahan-lahan dan dada akan tampak lebih berotot.
Sebaliknya
jika pembesaran buah dada itu berpunca daripada kekurangan hormon (akibat
masalah pada testis), doktor akan memberikan ubat atau suntikan hormon untuk
mengembalikan semula keseimbangan hormon androgen dan estrogen. Kaedah
pembedahan pula ada dua, iaitu rawatan sedut lemak atau pun pembedahan
pembentukan semula buah dada. Kebanyakan kes diatasi dengan pembedahan kerana
ramai yang datang berjumpa doktor selepas tiga atau empat tahun mempunyai
benjolan pada dada. Lebih lama ia dibiarkan, benjolan akan menjadi lebih keras
dan ia tidak boleh disusutkan dengan pengambilan ubat.
“Rawatan
sedut lemak hanya boleh dilakukan jika buah dada tidak terlalu besar atau
terlondeh – yang menandakan ada banyak lebihan kulit pada buah dada. Jika
terlalu besar, lebih baik jalani pembedahan pembentukan semula buah dada.
“Kaedah
rawatan sedut lemak yang ada di negara kita kini amat baik kerana ia bukan saja
bertindak menyedut lemak tetapi turut menyedut tisu buah dada. Ada orang
bimbang apabila menjalani rawatan sedut lemak, lama kelamaan lemak akan
berkumpul semula di bahagian dada. “Perkara ini sangat jarang berlaku kerana
tempat terakhir untuk lemak berkumpul pada badan lelaki ialah di buah dada.
Pembesaran buah dada boleh berlaku semula jika seseorang itu menghidap penyakit
(senarai di atas) atau kekurangan hormon lelaki,” katanya. Rawatan sedut lemak
menelan kos minimum RM4,500 manakala kos pembedahan pula tertakluk kepada saiz
pembedahan itu sendiri yang bermula daripada RM6,000.
Pun
begitu, kata Dr Heng, pembedahan hanya dijalankan ke atas calon yang layak saja
iaitu mereka yang benar-benar sihat, cukup umur (tidak lagi mengalami
tumbesaran), tidak menghidap penyakit berbahaya seperti kanser, sirosis hati
dan kencing manis. Bagaimanapun, pesakit kencing manis masih boleh menjalani
pembedahan jika penyakit mereka terkawal.
Adakah
ginekomastia mempunyai kaitan dengan makanan seperti yang didakwa sesetengah
pihak? Dr Heng berkata, pseudoginekomastia mungkin ada kaitan dengan makanan
dan masalah itu akan hilang jika pengambilan sesetengah jenis makanan
dihentikan. Bagaimanapun, beliau menolak dakwaan hormon tumbesaran yang
disuntik pada ternakan boleh menyebabkan ginekomastia kerana pembesaran buah
dada disebabkan berlebihan hormon estrogen bukannya hormon tumbesaran.
“Bagi
lelaki yang ingin menjalani rawatan mengecilkan buah dada, pastikan mereka
menjalani pemeriksaan kesihatan terlebih dulu. Pastikan juga doktor yang mereka
temui itu menjalankan pemeriksaan kesihatan ke atas pesakit bagi memastikan
pesakit cukup sihat untuk menjalani rawatan sedut lemak atau pembedahan. Ini
kerana jika ada kanser buah dada, sel kanser boleh tersebar ke bahagian badan
yang lain ketika rawatan sedut lemak dilakukan,” katanya.
Oleh NORLAILA HAMIMA JAMALUDDIN
hmetro.com.my
hmetro.com.my
